Wystawa Betonium w poznańskiej Galerii Centrala została poświęcona projektowi białoruskiej artystki Kateriny Kouzmitchevej. Prezentuje ona fotografie blokowisk wybudowanych w Europie w XX wieku według idei socjalistycznej architektury.
Poza ujęciami budynków zobaczyć tu można zdjęcia przedstawiające „żywe rzeźby”. To swoisty performance, w którym tancerze ubrani w dopasowane stroje stają się ucieleśnieniem jednostek umieszczonych, a w pewien sposób również uwięzionych, w tej betonowej rzeczywistości. Inspiracją były rzeźby z tamtego okresu, powstające wśród budowli z prefabrykatów.
Kolejnym ciekawym motywem są materiały z nadrukowaną fotografią wielkopłytowego bloku. Artystka rozwieszała je w różnych miejscach, miastach bądź państwach, ale w podobnej osiedlowej scenerii, tym samym ukazując uniwersalny charakter tych przestrzeni. Na wystawie znajduje się jeden materiał z wizerunkiem wrocławskich „sedesowców” oraz cztery fotografie uwieczniające wydruki zakamuflowane w tle.
Sam podział prac w galerii jest nieprzypadkowy. W pierwszym pomieszczeniu zaprezentowany został ogólny widok blokowisk całej Europy. Można zobaczyć ich geometryczne formy czy oddziaływanie zieleni na otoczenie. W centralnym miejscu znajduje się dynamiczna scena z żywymi rzeźbami.
Wchodząc do drugiego pomieszczenia, symbolicznie powielamy gest artystki, która odwiedzała mieszkania by, bez wcześniejszego przygotowania, uwiecznić ich wnętrza i mieszkańców. Ponieważ to właśnie mieszkańcy formują życie bloków z wielkich płyt. W budynkach zaprojektowanych tak, by układ pomieszczeń był wszędzie bardzo do siebie zbliżony, personalizując swoją przestrzeń, lokatorzy walczą z monotonią o własną tożsamość. W sali znajduje się też nieduży, stary telewizor wyświetlający taniec ludzkich rzeźb. Ciekawą koncepcją są również puzzle przyklejone do jednej z fotografii ukazującej dywan. Pokrywają się one ze wzorem na zdjęciu, a część z nich leży na ziemi, tym samym wchodząc w dialog z sąsiadującą fotografią poświęconą obrazom z puzzli wiszących na jednej z klatek schodowych.
Fakt, że część prac znajduje się w drewnianych ramach, a część jest przybita gwoździami dodaje dynamizmu całej wystawie.
Całokształt jest bardzo spójny i niezwykle szczery. Zdjęcia Kateriny Kouzmitchevej ukazują miejsca w swojej surowej dosłowności, nie wartościują oraz nie estetyzują, co na przykład ma miejsce w książce studia Zupagrafika p.t. „Eastern Blocks: Landscapes of the Former Eastern Bloc”. Zdecydowanie wpływa to korzystnie na autentyczność prac artystki.
Betonium. Wystawa prac Kateriny Kouzmitchevy
Wsparcie kuratorskie: Anka Gregorczyk
Pl. Ratajskiego 6a, Poznań
17.05 – 28.06.2025.
